Up Platt

Gottesdienst "Up Platt"

Der nächste plattdeutsche Gottesdienst in Husum findet am 5. Mai um 10 Uhr statt.

Manchmol is et schön, sik tou Erinnern

Dat hewwe ick mi lichter vörestellt, mol eben wat in Plattdütsch
uptouschrieben. Is doch miene Muddersproke, segge ick jümmer un hochdütsch miene erste Frömdsprocke.  Ick verseuke et mol.
Dat Foto hier up däi Siete gehört tou den Jubelkonfirmationen  in September 2023. Wie härn Iserne Konfirmation, dat häit, däi Golle Konfirmation wör för 15 Johrn. Däi Fotogrof woll üsch noch allene up`t Bild hemmen. Et wör doch wat besonneret, sick sou väle Johre noch tou dräpen. Is et dat ? Als wie doumols no den Gottesdäinst  bi „Amanda“ up däi Möhln noch Middachegeten hätt und  „Tschüss“ seggen wollen, mene Ingrid, dat wie doch nich bet toun nächsten Jubiläum täuben wollen, wie können üsch doch vörher öfter dräpen. Jede Wäke, dat moken däi Kerls doch ock.  Menzen Margrit sär doumols: Soun Schiet! Un wat is:  säi is vondoge noch dobie. Jede Wäke häwwe wie nicht hännekrägen, ower alle poor Wäken Fröistücken, Middacheten - un af un tou  ne Radtour,  doumols güng dat noch.  Ok Wiehnachtsmärkte in Goslar oder Bremen häwwe  wie besocht.  Un wenn dat äinen Grund gav, wurd ok mol Sekt uteschenket. In Erinnerung is mie däi Sekt vör däi Friederikenkapelle in Bad Rehburg oder eben up`n Waldwech - un däi Autoklappe hoch. Natürlich alkoholfräi – oder ??  Ok  däi sülfgemokte Eierlikör schmecke goud. Als et losgüng mit üsch, wör Hartmut Denckert noch dobie, Werner käim löter dotou.  Marie-Luise Busse  fehlt up den Foto, gehört over ok mit dotou. Wie gait dat mit üsch jetzt wierer ? Däi Jüngsten sünd wie nich mehr, äinige hätt däi 80 al hinner sik. Over soulange wie dat künnt, mokt wie wierer.
  
Elke Jentsch
 
Quelle: Gemeindebrief Nr. 2 / 2024

Silvester

Als wie jung wören  und lütsche Kinner härn, hebt wie mit Frünnen und den Kinnern Silvester fiert. De Kinner wörn öller und wie hät üsch mit noch twee wiereren Porn dropen, üsch immer goud ver-stohne und verbringt nu seit 1988 den Silvesterabend tohope.
De ersten Johre mössten wie üsch jümmer bie Block's dräpen, weil de Hund Teddy bannige Angst vör de Knallerei heir und nich allene to Hus blieben könne. Na einigen Johr'n kreg he denn Pillen mit Leberwostbrot von Veihdoktor to`r Beruhigung. Nu künnen wie üsch ok regeümme dräpen.
De Gastgeber sörgt för den Hauptgang und de annern bringt Zuppen, Pudding un watt för nachts mit.
Enmal wollen wie et üsch eenfach maken un wat gönnen. Dat wurd ein Disch inne Oln Möhln  bestellt. Nu was aver an den Abend gräsiget Weer; ieskoolen Ostwind, düchtig Sturm un bannig Schneidrieben.  Dicke annetogen mit langen Unnerböxen sünd wie to Foote losmarscheert. Twüsgen Schessinghusen und Grod Varlingen was de Straate fast von Schnee toweeht. Anere Lüe hät sick wohl nich ruttrauet, wie wörn de einzigsten Gäste.
Na düssen Wetterkapriolen sünd wie nie wer Silvester Äten gane.
 
Löter an Abend ward spält. Jeder bringt en unverpacktet lütget Geschenk mit. Da et nich innepackt is, kann sick jeder utkieken, wat he an Enne gerne här. Jeder lecht sint vör sick hin und nu ward der Rege na würfelt. Hat man en Pasch, tuscht man sein ägenet gegen dat Wunschpäckchen in. To Anfang ward en Wecker stellt und wenn de pingelt, beholt jeder dat Päckchen, wat he denn gerade vör sick liggen hat. Hat man Glücke, kricht man dat Päckchen dat man sick vorher utekeken hat. Wenn man Pech hat, nimmt man sien ägenet wer mit na Hus.
Is noch Tied bet Mitternacht, komt noch anere Speele anne Rege. Na 12 settet wie üsch noch mal tohope und etet noch ne Klänigkeit. De ersten Jahre het de Kerl's noch rümeballert. Da wi Froenslüe jümmer protestiert un meckert hät, hat dat nu en Enne.
Bed up en Johr, wegen Corona, hebt wie et 35 Johre jümmer schafft üsch to dräpen.
Dat sünd jümmer bannig schöne, fröhliche Abende mit goen Frünnen und ich hoffe, wie künnt noch veele Silvesterabende tohope verbringen.
 
Margret Schmidt

Quelle: Gemeindebrief Nr. 1 / 2023-24

Hohen Besuch

Sou is dat nu moal: irgendwann bist ok du es an´ne rege, dat du Lüe inloen moßt. Ob dat touén Geburtsdach is, touén Klönen oder tou süß wat.
Un denn moßt du di wat infallen loaten, wat du woll leckeret up´n Disch bringen wutt. Un dat  is man nich sou änfach! 
Dä äne ut mien Klumpen was Oma e woarn; Junge wat här dä för Torten e backet – säjen ut, as van´n Konditor! Eck glöwe, as use Herrgott dä Frouens e moaket hat, hat e twä Sorten e moaket. Wecke dä backen könt, as´n Profi und dä annere Hälfte hatt all Schweet vörn Koppe, wenn se dat Rezept läset! Dän´n brennt ok dat Woater an und dä Torte up´n Dische loppt ut´nanner, oder dä Torte is knoakendröge! Dä Latten hänget jümmer höjer. 
Un doe is ok dat Fernsehen me´e Schuld anne! 
Sendungen as „Land un Lecker“ oder „Promibacken“ settet jo ganze näe Moatstäbe! 
Un denn dä Deko up´n Dische, dä is jo mindestens sou wichtig as dat Äten!
Än Pott mit´n Alpenveilchen recket jo all lange nich mehr als Deko! Alles kummt ut´n äjenen Goarn un alles is natürlich Bio. Un wenn denn dä Kerl noch Jäger is, mott´e noch rasch en Reh schäten un ut dän Groaben, twischen dän Wischen noch rasch Forellen fangen un rökern, dat da dä Gäste nich mehr ut´n Staun´n rutkomt!
In´n Middoagesmagazin in´n Fernsehen givt et jo ok jümmer ganz änfache Rezepte. Doe seggt min Kerl: „dat könnste doch ok es moaken, dat geiht doch ganz flott“!
Joa – wenn alles e´schillt un´e schnippelt in dä lüttjen Kümpen fix un fertig doe steiht un bloß noch in´ne Pann´n mot, is dat rasch e doohn!
Eck höwwe nülich mine Freuens in´e loehen. Tou´n Glas Woater, Chips un Soeltstangen!
Dä hätt seck e freuet un alle sünd e komen! Un jede hat e seggt: „dat is sou schön, wichtig is doch dat´n seck es süht un touhope kürn kann“! Dat woll´n se denn ok sou moaken!
 
Margarete Schrader

 Quelle: Gemeindebrief Nr. 4 / 2023  

Dat Allgaier-Malör

Ät was in Sommer 1955 ans ick bi Brackmann in Nenborg ans Geselle anfung. Brackmann wör doumals de gröttste Landmeschin-Betrieb twüschen Hannouver un Brämen. 
Eenes Dages kreeg ick den Updrag een Allgaier de ne neie Kupplung krägen har, wedder trügge tou bringen no Sieden. Stift Fred schöll mitföhrn. Ick sär tou Fred: „Mak de Klappen dol, ick föhr öhn rup!“ De Klappen wör glicktiig de Upföhrrampe. De brukte man bloß een bäten anbörn, denn gung de van sülben dör Fedderdruck hoch. Ick also den Allgaier rupp föhrt bät vörne ran. Fred moek de Klappen hoch. Swupp di wupp seiten wi beide in de Kiste un ick stürde nu direktemang up de B214 hentou. Dat is ne wunnerbare Strate. Inne Weberkuhln geiht dat so schön bargup un bargdol. Schode dat wi keen Radio harn. Dorümme füngen wi nu lut an tou singen: „Ging es rauf und ging es runter, allerlei am Weg ich fand“ oder: „Wir lagen vor Madagaskar… und jeden Tag ging einer über Bord!“ Denn güng dat noch dör Bockhop un Bössel. Un kört vör Sulingen güng dat links aff no Sieden. Hörmanns Bur wahnde glieks an Dörpingang. Ick rupp uppen Hoff, segg tou Fred: „Mak de Klappen up, ick segg den Burn Bescheed un denn föhr ick öhn rünner.“ De Bur wör nich dor, de Rampe wör dol, doch de Allgaier wör nich tou seihn. „He?“, dat kann doch nich angahn, ick weet doch genau, dat ick öhn in Nenborg rupp föhrt har. Also wi wär trügge Richtung Nenborg. Ans wi inne Weberkuhln up de irste Anhöhe wörn, seign wi usen Fründ ahl am Stratenrand stahn. Ganz rechts anne Siete stund he, ans wenn öhn dor eener parkt här. Wi ümmegedreiht, Klappen doal un usen leewen Allgaier wär uppgelordt. Denn moek ich dat Geföhrt noch mit de Seilwinne faste. Nu feul mi in, dat ick dat mit de Winne in Nenborg glatt vagäten har. Fred moek  de Upfahrrampe hoch un hake de Klappenhaken in un de Sicherungen ran. Dou meene Fred ganz schenierlich: „Ick glöw ick heff in Nenborg vagäten de Haken intouhängen.“ Also harn wi beide Schuld. Wi also wär los Richtung Sieden. Dat güng nu ganz fix un ohne Gesang. Ans wi in Sieden ankoen, keim de Bur grade mitten Rad uppen Hoff, he meene dat he jüst in Dörpe no de Telefonzelle wör, her anfragt woneie sien Allgaier denn wedder koem? De Mester har meent, dat wi ahl längst dor wän mößten. Ick sär tou öhn, dat use LKW jümmer soune Utsetter har un ät dorümme sou lange durt har. Ower nu wör he jo dor un Hörmann wör froh dat he sein Trecker wär har, un Fred un ick freien üsk ok dat nu ahlns noch sou gout utlopen wör. Siet den Dag wurd bi jedeen Lkw-Transport jümmer irst dreemol ahlns kontrolliert eiher losföhrt wurd. Dat Malör upp de B214 heff ick mien Lewdag nich vagäten. 
De Firma Brackmann gifft dat ahl lange nich mehr. Jümmerhen wörn dor Enne de Föftiger Johre 130 Lüe beschäftigt.
 
Gerhard Hoffmeyer
 
Quelle: Gemeindebrief Nr. 3 / 2023 

Ostertied

Nu, kört för Ostern, hev ick mie overlegt, wie hev wie denn als ick noch Kind was, dei Ostereier fawet?      
Use Oma her al Zwiebelscholen uppehäget, sei her Rotebeetezaft un Brennetelzaft moket. Do von hat  sei den Sud nohmen un da dei Eier inne fawet. So heve ick dat för miene lütke Urenkelin dat ok moket.
Ais ick do bie was, feilt mie eine Geschichte in, dei nu mehr als 60 Johre trüche licht. Opa her al mit miener Nichte un miener lütgen Swester Moos socht. Un Oma overnamm dat Neister boen. Richtig schön mösten dei wesen, domit dei Ostereier ok nich rutfallen können. Ick her den beiden Kinnern vorher segt, wenn sei nich ortig wörn, legt dei Osterhose keine Eier in dat Neist, hei bringt Köhle. So is mie dat als Kind gohne. Ick heve dacht, Oma vetellt mie Märchen un ick was nich ortig. Un wat her ick in den Osterneistern Köhle. Junge hev ick ein dummet Gesichte moket. Als dei Kinner dat hört hern, hern wie ganz ortige Kinner. Dei erste Ostermorgen was do un use Mama was noch nich sowiet un frug mie, ob ick dei Ostereier in dei Neister legen könne. Ick dachte, dei Kinner slopt noch un gung nah buten. Mit einmol hör ick ein Schrei: Mama, Mama komm ganz schnell, Tante Uschi klaut unsere Ostereier! Miene grote Swester keik uten  Fenster, hat mie seihne, sär over: Du ich sehe Niemanden.
Sei winke mie to, dat ick ganz schnell wechgöhn schölle. Als nu alles wer ruhig was, güngen dei beiden Lütgen rut on sochten dei Ostereier. Dat was over noch nich alns. Bien Frühstücke moke mien Voder ein Osterei up un dat was ganz dünne. Hei ser, wer hat dei denn koket?
Do kam von den beiden Kinnern: Opa, wer schon: Der Osterhase! 
 
Et is komisch, je öller man ward, ümme so mehr denk man an Fröher no.
 
Uschi Brodowski

Quelle: Gemeindebrief Nr. 2 / 2023

Et is wer so wiet

Enne November sünd de düstern Dage vörbie und de Adventstied steit an. Fröer, in miener  Kinnertied, her Mudder pünktlich ton 1.Advent  einen Adventskranz bunnen. Ut Dannen, mit roten Schleifen up einen roten Ständer hängt und mit veier roten Kerzen. Inne Schummertied wurd de denn annestickt, dat elektrische Licht blev ute. Opa und ich maken et üsch upen Cheselon bequem und hei vertelle Geschichten oder wat von fröer. Als Kind hav ich gerne tohört. Inner Adventstied backe Mudder og väle Blecke Käkse. De Deich schmecke schon lecker und ich dröfte helpen; de Wostmaschine draien. Am Enne was ein 10 Liter Bleckammer (was mohl Zaft inne liewert wurden) bett boben hen vull mit Käksen. Davon dröfte man denn ok jeden Dach einige verputzen. Süss gave et jo Seudet eher selten. Und so was ok dat schon wat utergewöhnlichet. 
 
An manchen Dagen was der Wiehnachtsmann sogar da wesen - leider jümmer, wenn ich gerade nich in Huse was. He her denn eine Leckerei upe Fensterbank lecht. Lütgen Wiehnachtsmann ut Schokolade, Schokoladenkringel mit bunten Zucker oder annaste wat.  
 
Mit jeden Dach wurd de Vorfreide up Wiehnachten grödder und denn was et so wiet. Noch innen hellen güng et to Fode , mit Opa und sin Handstock dorn Kerkwech, an Hilgenbom vörbie, dört Hold nah Husen inne Kerken. Hier het mie de grode Dannenboom mit all sienen Kerzen und den Glitzerkram jümmer sehr beindruckt. Was jo ok jümmer de erste, den man nah einen Johr to seen krech. Einen Tannenboom schon Wecken vörher, wie dat hüttaudage Mode is, gaf et nich.
 
Trügge güng et ok wer to fode, dört Hold und Opas Jagdrevier. Hier kek he denn ok immer noch nah de Futterstellen för dat Wild. Dei her Vadder dachover schon mit Fudder versorgt. Dat Wild schöll ok merken, dat Wiehnachten is und nich hungern. In miener Erinnerung was et nie stockdüster, et lach immer Schnei und de Mand schiene. Stratenlampen gaf et damals ja sowieso nich. Vadder und Mudder können nie mit inne Kerken, se mößten dat Veih in Stalle versorgen. Und Oma möste ja, wie jeden Dach - abends wat upn Disch kriegen.
 
An Heiligen Abend gaff et jümmer Katuffelsalat und Würstchen. Als ick öller was, was mie klar: Oma her god wat to daune. Se make in der Tied jo ok den Boom fertig und dat bruke siene Tied. Darümme was et ok nödich, dat wie von usen Kerkgang nich so schnell trügge wörn. Tohus, inne Stuv,  stünd denn jo og ein Dannenbom, längst nich so grot als inne Kerken, aver immerhen.
 
An Stress, so wie de Fandage vor den Festdagen upkummt, kann ick mie nich erinnern. Da woll keiner den annern overtrumfen, de Adventskranz und der Wiehnachtsboom seigen jedet Johr glik ut, et möste nich jümmer wat neiet wehn. Ganz in Gegendeil. Man freie sick, den Engel, de Kugeln, dat Lametta usw. von lezten Johr wer an Boom to seen. Dat gaf ein Geföhl von Sicherheit und Geborgenheit. Ein Wunschzettel was ok nich üblich. De Wiehnachtsmann wußte immer genau, wat ick mie wünsche. He was überhaupt ein ganz klauken Kerl. He wußte ok genau, ob ick ordich wesen was und wat ick utefräten har.
 
Düssen Zauber von de Advents – und Wiehnachtstied , den gift et nich mehr, de ist verlorn gahne. He is usen Wohlstand taun Opfer fallen.
 
Gudrun Block

Quelle: Gemeinebrief Nr. 1 2022/23